Τι είναι η δυσανεξία στη γλουτένη – κοιλιοκάκη

Η κοιλιοκάκη είναι μια μόνιμη δυσανεξία στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη που περιέχεται στα δημητριακά: σιτάρι, βρώμη, σίκαλη, κριθάρι, αγριοσίταρο.

Είναι η πιο συχνή αιτία δυσαπορρόφησης στον Δυτικό κόσμο και προσβάλλει το λεπτό έντερο σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα, παιδιά και ενήλικες, όταν καταναλώσουν τροφές που περιέχουν γλουτένη.

Αρχικά, είχε αναγνωρισθεί ως ένα σπάνιο σύνδρομο δυσαπορρόφησης στα παιδιά αλλά τώρα θεωρείται σαν μια συχνή κατάσταση που μπορεί να διαγνωσθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και επηρεάζει πολλά όργανα. Σήμερα υπολογίζεται ότι πάσχει το  0,5- 1% του πληθυσμού και 2.2 εκατομμύρια παιδιά πάσχουν παγκοσμίως ενώ κάθε χρόνο 42.000 πεθαίνουν από αυτήν. Η γενετική βάση της νόσου αποδεικνύεται από την συχνή οικογενειακή κατανομή και τη συνάφεια με το HLA-DQ2 (95% των ασθενών) και DQ8 (5-10% των ασθενών) γονιδιακό τόπο. Αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των διαγνωσμένων περιπτώσεων η νόσος στο μεγαλύτερο ποσοστό παραμένει αδιάγνωστη.

Δυσανεξία στη Γλουτένη/ Κοιλιοκάκη Διάγνωση

Όταν καταναλώνονται  τροφές που  περιέχουν γλουτένη, προκαλείται φλεγμονή του λεπτού εντέρου,  με αποτέλεσμα να εκφυλίζονται οι εντερικές λάχνες που είναι υπεύθυνες για την απορρόφηση των σημαντικών θρεπτικών συστατικών και κυρίως του σιδήρου.

Ο βλεννογόνος του λεπτού εντέρου καταστρέφεται και επομένως θρεπτικές ουσίες όπως πρωτεΐνη, λίπος, υδατάνθρακες, βιταμίνες απορροφούνται μερικώς ή καθόλου.

Αυτή η δυσλειτουργία και καταστροφή του εντερικού βλεννογόνου ανιχνεύεται με ειδικά αντισώματα σε εξέταση αίματος, αλλά και ενδοσκοπικά με χαρακτηριστική ενδοσκοπική και ιστολογική εικόνα.

Διαγνωστικά λοιπόν, η κοιλιοκάκη ανευρίσκεται είτε με τα ειδικά αντισώματα έναντι ιστικής τρανσαγλουταμινάσης και έναντι ενδομυϊου κλάσης IgA-IgG και εν συνεχεία τεκμηριώνεται η ατροφία των λαχνών με βιοψία λεπτού εντέρου(δωδεκαδακτύλου και βολβού) κατά τη διενέργεια της γαστροσκόπησης.

Η δυσανεξία στη γλουτένη  ή κοιλιοκάκη ταξινομείται σε συμπτωματική και «σιωπηλή».

Συμπτωματική δυσανεξία στη γλουτένη  ή κοιλιοκάκη καλείται η κλασσική μορφή με συμπτώματα από το γαστρεντερικό (διάρροια, ναυτία, κοιλιακό άλγος, μετεωρισμός χρόνια δυσκοιλιότητα).

Στους ενήλικες συνυπάρχει αναιμία, κόπωση, αδυναμία, οστεοπόρωση, ερπετοειδής δερματίτιδα, θυρεοειδίτιδα και διαβήτης τύπου I.

Συχνά όμως έχει μια πολύ αμβληχρή και άτυπη εικόνα π. χ φουσκώματα ή ανεξήγητη αύξηση τρανσαμινασών, δερματικά νοσήματα, μεταβολές στη διάθεση, δυσκολία στη γονιμότητα καθιστώντας δύσκολή την διάγνωση της  δίνοντας έτσι και τον προσδιορισμό ως σιωπηλή νόσος.

Εξέταση δυσανεξίας στη γλουτένη/ κοιλιοκάκης, σε ποιους ασθενείς προτείνεται:

Παιδιά και έφηβοι με:

• Χρόνια ή διαλείπουσα διάρροια
• Ναυτία -έμετοι
• Χρόνιο κοιλιακό άλγος
• Κοιλιακή διάταση
• Χρόνια δυσκοιλιότητα

Ενήλικες και έφηβοι με τα παραπάνω συμπτώματα και:

• Σιδηροπενική αναιμία και έλλειψη της Β12 (ιδιαίτερα σε ανθεκτική σε απο του στόματος αγωγή)
• Αμηνόρροια
• Αφθώδης στοματίτιδα
• Ερπητοειδής δερματίτιδα
• Αυξημένες τρανσαμινάσες
• Έλλειμμα οδοντικής αδαμαντίνης
• Συγγενείς 1ου βαθμού με κοιλιοκάκη

Δυσανεξία στη Γλουτένη/ Κοιλιοκάκη, πως αντιμετωπίζεται

Στόχος της θεραπείας είναι να κατανοήσει ο ασθενής την αξία της πειθαρχημένης δίαιτας χωρίς γλουτένη.

Η μοναδική θεραπεία είναι η αυστηρή και δια βίου διατροφή χωρίς γλουτένη.

Οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν τις τροφές που περιέχουν σιτάρι ,κριθάρι, σίκαλη και βρώμη. Η βρώμη παρότι δεν περιέχει γλουτένη επιμολύνεται από την γλουτένη του σιταριού κατά την παραγωγή και αποθήκευση της.

Όταν υπάρχουν διατροφικές ελλείψεις λόγω δυσαπορρόφησης, οι νεοδιαγνωσμένοι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Συστήνεται ανάλογα με την έλλειψη, σκευάσματα σιδήρου, βιταμίνης D και Β και φυλλικού οξέος.

Σημαντικό είναι να εξηγείται στους ασθενείς ο αυξημένος κίνδυνος οστεοπενίας-οστεοπόρωσης και να συνιστάται καθημερινή λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D και αποφυγή καπνίσματος.

Τα κορτικοειδή χορηγούνται σε ασθενείς με κοιλιοκάκη μόνο σε ειδικές περιπτώσεις ανθεκτικής νόσου και όχι ως θεραπεία 1ης γραμμής.

Όταν μετά από 6 μήνες δίαιτας πειθαρχημένης και  αποχής από  γλουτένη ο ασθενής  έχει ακόμη εργαστηριακά ή ιστολογικά ευρήματα κοιλιοκάκης θα πρέπει να επανελέγχθει το ενδεχόμενο πιθανής έκθεσης σε γλουτένη, πάρα την δίαιτα π.χ εργαζόμενοι ασθενείς σε αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία κλπ.

Στο ιατρείο μας έχει τεθεί πολλές φορές η διάγνωση της κοιλιοκάκης μετά από προσεκτικό ιστορικό και κατευθυνόμενες εξετάσεις. Στην υψηλής ευκρίνειας γαστροσκόπηση και μεγεθυντική ενδοσκόπηση που εφαρμόζουμε, αναδεικνύεται εύκολα η ατροφία των λαχνών και άμεσα ο ασθενής ελέγχεται με όλα τα διαγνωστικά μέσα  προς την κατεύθυνση της διάγνωσης  της δυσανεξίας στη γλουτένη.

Ακολούθως και αφού επιβεβαιωθεί και ιστολογικά η διάγνωση ,συστήνεται ειδικό διαιτολόγιο και παρακολουθείται στενά ο ασθενής.

Μετά από 6 -12 μήνες, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες επανελέγχεται  με ενδοσκόπηση και βιοψίες από το λεπτό έντερο.

Εάν έχετε περισσότερες απορίες σε θέματα σχετικά με τη δυσανεξία στη γλουτένη/ κοιλιοκάκι όπως: Κοιλιοκάκη συμπτώματα, Κοιλιοκάκη θεραπεία, δυσανεξία στη γλουτένη, τι απαγορεύεται στην κοιλιοκάκη, πως καταλαβαίνουμε οτι έχουμε δυσανεξία στη γλουτένη, δυσανεξία στη γλουτένη εξετάσεις αίματος, γλουτένη συμπτώματα σε ενήλικες, δυσανεξία στη γλουτένη τροφές, δυσανεξια πως το καταλαβαίνεις και ο,τιδήποτε σχετικό, επικοινωνήστε με το γαστρεντερολογικό μας ιατρείο. Ο γαστρεντερολόγος Ιωάννης Γ. Καλλιακμάνης και η ιατρική του ομάδα βρίσκονται στη διάθεσή σας να λύσουν κάθε απορία σας και να σας βοηθήσουν δίνοντας θεραπευτικές λύσεις.